خبرگزاری مهر؛ گروه استان ها- هنگامه خاندوزی: بازسازی ساختار فرهنگ و رسانه مسئله ای است که مقام معظم رهبری بر آن تاکید فراوان دارند و این مسئله را در ردیف اولویت های نظام اسلامی قرار داده اند.
چندی پیش هم فرمایشات ایشان در همین رابطه مورد توجه اهالی رسانه قرار گرفت. به همین دلیل با محمد مهدی تجریی مسئول بسیج رسانه استان گلستان گفتگویی داشتیم تا به ضرورت این مسئله و نیازهای کشور در این خصوص پرداخته شود.
* ضرورت بازسازی ساختار فرهنگ و رسانه چیست؟
مسئله فرهنگ رسانه از مسائل اصلی در جامعه امروز است مقام معظم رهبری در پنج سخنرانی آخر خود یکی از موارد ثابت در سخنرانی ایشان بخش رسانه است، در اولین دیدار با هیات دولت نیز ایشان به بازسازی ساختار فرهنگ و رسانه کشور تاکید داشته اند.
دولت اسلامی باید زیر ساخت های تعالی و تحقق جامعه اسلامی را فراهم کند و بخش اصلی این مسئله نیز به بُعد فرهنگی مرتبط است. با توجه به اینکه در حال حاضر فرهنگ جامعه ارتباط و تعامل بسیار زیادی با رسانه پیدا کرده است و بخش اصلی اطلاعات از طریق رسانه پمپاژ می شود مقام معظم رهبری نیز این مسئله را مطرح و خواستار بازسازی و بازیابی فرهنگ و رسانه کشور شده اند. اصلی ترین اشکال این مسئله نیز به این موضوع بر می گردد که یک مدل کلان رسانه ای در کشور ترسیم نشده و یک نقشه راه در این خصوص وجود ندارد
مقام معظم رهبری در بخش های مختلف از ضعف ساختار فرهنگ رسانه گلایه هایی نیز داشته اند، اما مدل رسانه کنونی یک مدل ضعیف و ناقص است و در بخش های مختلف دچار مشکل است.
اصلی ترین اشکال این مسئله نیز به این موضوع بر می گردد که یک مدل کلان رسانه ای در کشور ترسیم نشده و یک نقشه راه در این خصوص وجود ندارد.
دولت های مختلف سیاست های خودشان را در این خصوص داشته اند. هر دولت با سلیقه خود مواردی از فرهنگ را آزاد گذاشت و مواردی از فرهنگ تعطیل و به بخشی بی توجه ای شده و به بخشی نیز بسیار اهمیت داده شده است.
رفتارها و نمادهای فرهنگی در برخی دولت ها به یک ضد فرهنگ و ضد ارزش تبدیل شده است و برخی موارد نیز کاملاً برعکس عمل شده است.
در بخش ساختار کنونی اصلی ترین مشکل که وجود دارد یک نقشه راه در خصوص فرهنگ و رسانه تعریف نشده و متولیان امر وظایفشان مشخص نیست.
مثلاً در خصوص عفاف و حجاب برای ۱۵ دستگاه مسئولیت تعریف شده اما هنوز مشخص نیست که چه کسی متولی امر عفاف و حجاب است.
این سردرگمی و نبود یک نقشه راه اصلی ترین ضعفی است که در این خصوص داریم. همچنین مدیران رسانه ای خیلی مسلط به امورات رسانه و ریزکاری ها و موارد خاصی که در این حوزه وجود دارد نیستد و تصمیماتی می گیرند عمدتاً تصمیمات درستی نمی تواند باشد.
* مهمترین مسئله کشور و مردم در بازسازی ساختار فرهنگ و رسانه چیست؟
مهمترین مسئله اصل اغنا افکار عمومی است. در مباحث فرهنگی و رسانه ای در این خصوص دقت زیادی انجام نمی شود و ما در تولید مباحث رسانه ای، دقت به اینکه افکار عمومی را اغنا کنیم بسیار کمرنگ است و رسانه ها مباحثی را ایجاد می کنند اما آیا اینکه این خبر و محتوا پاسخگوی نیازهای فکری مخاطب خواهد بود دقتی در این مورد وجود ندارد.
در خصوص رسانه و کار فرهنگی در نگاه کلان اگر بخواهیم مهمترین اصلی که در این مسئله اغفال شده است را بیان کرد می توان به فرقی که بین تبین و تبلیغ وجود دارد اشاره کرد.
تبلیغ یک موضوع احساسی است اما تبیین مبتنی بر مستندات و دلایل مستند است، شاید در رسانه ها کار تبلیغی زیاد انجام می شود ولی کار تبیینی انجام نمی دهیم و این موضوع باعث می شود که مخاطب اغنا نشود و یک کار احساسی انجام شود که بسیار زودگذر نیز خواهد بود.
این مدل باید در سند راهی که برای بازسازی ساختار فرهنگ و رسانه تدوین شود در نظر گرفته شود. تفاوتی بین تبیین و تبلیغ هم در رسانه دیده شود هم برای آن راهکار تدوین شود.
* الزامات تدوین موفق طرح بازسازی فرهنگ و رسانه چیست؟
برای تدوین این طرح باید به دو بُعد بیرونی و درونی توجه شود. منظور از بعد درونی رسانه نگاه به ظرفیت های فرهنگی و رسانه ای خود مردم در داخل نظام اسلامی است. بازیابی ساختار فرهنگ و رسانه ای باید باتوجه به بعد جامعه باشد. دشمن یک جبهه ای را بر علیه ما تعریف کرده است و در این فضا به شدت فعالیت می کند و تا حدودی نیز موفق بوده است
اما یکی دیگر از ابعاد بسیار مهمی که باید در تدوین این طرح به آن توجه شود بعد بیرونی رسانه و یا همان صف آرایی نظام سلطه و رسانه ای است که در خصوص جمهوری اسلامی طراحی می شود. ما بدون توجه به این مسئله صف آرایی و فعالیت هایی که نظام سلطه و امپراتوری رسانه ای بر علیه جمهوری اسلامی دارند نمی توانیم ساختار کاملی داشته باشیم.
دشمن یک جبهه ای را بر علیه ما تعریف کرده است و در این فضا به شدت فعالیت می کند و تا حدودی نیز موفق بوده است و توانسته به ما صدمات وارد کند و از ما تلفات بگیرد.
بر همین اساس ما بدون توجه به این بعد رسانه ای نمی توانیم یک مسیر درستی را ترسیم کنیم و حتماً به این دو بعد باید توجه شود.
* فواید و تاثیرات طراحی ساختار فرهنگ و رسانه ای چیست؟
فرهنگ و رسانه در حال حاضر متاثر از هم هستند، اگر بتوانیم ساختار رسانه ای کشور را بصورت کامل معرفی کنیم و یک نظام درستی را طراحی کنیم تاثیر آن بر سبک زندگی مردم است مقام معظم رهبری می فرمایند «فرهنگ مانند هوای است که در آن نفس می کشیم» این فرهنگ و هوا الوده شود تاثیر مستقیمی بر زندگی افراد جامعه دارد.
اگر بتوانیم این ساختار را به صورت درست طراحی کنیم، اصلی ترین اثر آن این خواهد بود که دیگر شاهد ولنگاری فرهنگی در جامعه نخواهیم بود.
فرهنگ جامعه به سمت آرامش و سکون پیش خواهد رفت و اعتلای فرهنگی را خواهیم داشت و شاهد کاهش معضلات واین بی فرهنگی هایی که در سطح رسانه انجام می شود نخواهیم بود.
نظامی بر فرهنگ جامعه حاکم خواهد شد که نقاط قوت و ضعف احصاء می شود و تصمیمات ساختارمند تر و قانون مدار تر خواهد بود وشاهد این وضعیت کنونی که هیچ نظارت و پاسخگویی وجود ندارد نخواهیم بود.
* جایگاه مردم در نظام حکمرانی مطلوب فرهنگی چطور ارزیابی می کنید؟
فرهنگ از چهار لایه جهان بینی ارزش ها، الگوها، نمادها و نشانه ها تشکیل شده است، در معارف دینی ما مردم به عنوان قوام و معید جامعه اسلامی هستند و از طرف دیگر نظام اسلامی نیز هم باید شرایط فراهم کند مردم در این نظام رشد پیدا کنند و به سمت تعالی بروند، در روایات ها داریم که مردم یک جامعه به امرهای خود از پدر و مادر شبیه ترند یعنی اگر حاکمان جامعه به سمت اصلاح و رستگاری پیش روند مردم نیز همین گونه خواهند بود و اگر حاکمان به سمت تباهی و فساد پیش روند مردم را نیز به فساد خواهند کشید.
جایگاه مردم در نظام حکمرانی اسلامی جایگاه اساسی و نقش قوام جامعه دارد. نظام اسلامی نیز باید برنامه ریزی و تلاشش بر این باشد که این جامعه را به سمت تعالی فرهنگی و اجتماعی پیش ببرد و برنامه ریزی های فرهنگی باید این سمت و سو را داشته باشد و مردم را به سمت ارتقا فرهنگی پیش ببرند.
* وظیفه نخبگان و فعالان فرهنگی چیست؟
نخبگان در طراحی این نظام بازیابی و فرهنگی و رسانه ای باید تلاش کنند و جلسات متعدد برگزار شود تا یک سند کامل و جامع در این خصوص طراحی شود. فعالان فرهنگی و مسئولین نیز در تبیین این نظام بازسازی فرهنگی و اجرایی آن باید تمام تلاش خود را به کار گیرند.
نظر شما